Skipulag haf- og strandsvæða

Stefna um skipulag haf- og strandsvæða

Stefna um skipulag haf- og strandsvæða er sett fram í landsskipulagsstefnu. Hún felur í sér stefnu ríkisins um skipulagsmál á haf- og strandsvæðum og leggur grundvöll fyrir gerð strandsvæðisskipulags

Viðfangsefni stefnunnar geta varðað starfsemi á haf- og strandsvæðum, svo sem orkuvinnslu, eldi og ræktun nytjastofna, efnistöku, umferð og ferðaþjónustu. Hún fjallar einnig um vernd haf- og strandsvæða sem og náttúruvá og útivist. Stefna um skipulag á haf- og strandsvæðum nær til haf- og strandsvæða út að ytri mörkum efnahagslögsögunnar.

Í landsskipulagsstefnu er tekin ákvörðun um á hvaða svæðum skuli vinna strandsvæðisskipulag og hafa forgang þau strandsvæði þar sem brýnt þykir að samþætta ólíka nýtingu og verndarsjónarmið.

Mælt er fyrir um gerð stefnu um skipulag haf- og strandsvæða í 7. og 9. grein laga um skipulag haf- og strandsvæða.

Strandsvæðisskipulag

Strandsvæðisskipulag er skipulagsáætlun fyrir afmarkað svæði á fjörðum og flóum utan staðamarka sveitarfélaga þar sem sett er fram stefna og ákvarðanir stjórnvalda um framtíðarnýtingu og vernd svæðisins. Skipulagið byggist á stefnu um skipulag haf- og strandsvæða.

Skipulagsgerð á strandsvæðum er ætlað að stuðla að vernd og viðhaldi vistkerfa, veita grundvöll fyrir fjölbreyttri nýtingu, draga úr árekstrum ólíkrar starfsemi og stuðla að betri og upplýstari ákvarðanatöku um framkvæmdir og starfsemi. Strandsvæðisskipulag getur þannig falið í sér stefnu um nýtingu svæða til m.a. eldis eða ræktunar nytjastofna, efnistöku, náttúruverndar,  samgönguleiða og ferðaþjónustu, svo eitthvað sé nefnt.

Strandsvæðisskipulag leggur grunn að leyfisveitingum fyrir framkvæmdum og annarri starfsemi á því svæði sem skipulagið tekur til. 

Við gerð strandsvæðisskipulags ber að gæta samræmis við skipulag á landi.

Mælt er fyrir um gerð strandsvæðisskipulags í V. kafla laga um skipulag haf- og strandsvæða.

Gerð strandsvæðisskipulags

Strandsvæðisskipulag er unnið í samvinnu ríkis og sveitarfélaga. Ráðherra skipulagsmála skipar svæðisráð sem ber ábyrgð á gerð strandsvæðisskipulagsins en Skipulagsstofnun vinnur að gerð þess í umboði svæðisráðsins. Í svæðisráði eiga sæti fulltrúar ráðherra umhverfis- og auðlindamála, ráðherra orkumála og ferðamála, ráðherra sjávarútvegsmála og ráðherra samgöngumála og einnig þrír fulltrúar aðliggjandi sveitarfélaga ásamt einum fulltrúa frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga.

Svæðisráð

Strandsvæðisskipulag er unnið í samvinnu ríkis og sveitarfélaga. Ráðherra skipulagsmála skipar svæðisráð sem ber ábyrgð á gerð strandsvæðisskipulags en Skipulagsstofnun vinnur að gerð þess í umboði svæðisráðsins. Í svæðisráði eiga sæti fulltrúar ráðherra umhverfis- og auðlindamála, ráðherra orkumála og ferðamála, ráðherra sjávarútvegsmála og ráðherra samgöngumála,þrír fulltrúar aðliggjandi sveitarfélaga og fulltrúi Sambands íslenskra sveitarfélaga.

Svæðisráð vinnur að gerð strandsvæðisskipulags í víðtæku samráði við önnur stjórnvöld, hagsmunaaðila og almenning. 

Ráðgefandi aðilar

Við gerð strandsvæðisskipulags eru ýmsar fagstofnanir og vatnasvæðanefndir svæðisráði og Skipulagsstofnun til ráðgjafar, m.a. Ferðamálastofa, Fiskistofa, Hafrannsóknastofnun, Landgræðslan, Landhelgisgæsla Íslands, Landmælingar Íslands, Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, Matvælastofnun, Minjastofnun Íslands, Náttúrufræðistofnun Íslands, Orkustofnun, Samgöngustofa, Umhverfisstofnun, Veðurstofan og Vegagerðin.

Samráðshópar

Fyrir hvert strandsvæðisskipulagsverkefni skipar ráðherra skipulagsmála samráðshóp. Samráðshópurinn er viðkomandi svæðisráði til ráðgjafar og samráðs við gerð strandsvæðisskipulagsins. Í samráðshópi eiga sæti fulltrúar tilnefndir af umhverfisverndarsamtökum, ferðamálasamtökum, Samtökum atvinnulífsins og útivistarsamtökum, auk fulltrúa sem svæðisráð getur tilnefnt.

Ferli

Lýsing fyrir gerð strandsvæðisskipulags

Vinna að gerð strandsvæðisskipulags hefst á því að ráðherra skipulagsmála skipar svæðisráð um gerð þess. Svæðisráð, og Skipulagsstofnun í umboði þess, tekur saman lýsingu fyrir gerð strandsvæðisskipulagsins þar sem gerð er grein fyrir því hvaða viðfangsefni verður fjallað um og hvernig fyrirhugað er að standa að skipulagsgerðinni. Svæðisráð leitar umsagna ráðgefandi aðila um drög að lýsingu.

Lýsingin er kynnt opinberlega og almenningi og hagsmunaaðilum gefinn kostur að koma ábendingum á framfæri við svæðisráð. Samhliða er leitað umsagnar samráðshóps og sveitarstjórna aðliggjandi sveitarfélaga.

Tillaga að strandsvæðisskipulagi

Svæðisráð, og Skipulagsstofnun í umboði þess, vinnur að gerð strandsvæðisskipulags í samræmi við lýsingu skipulagsverkefnisins og með hliðsjón af þeim ábendingum sem berast frá almenningi og umsagnaraðilum í ferlinu. Við gerð strandsvæðisskipulags eru umhverfisáhrif metin og niðurstöður umhverfismatsins nýttar við mótun skipulagstillögunnar. Íbúar og aðrir hagsmunaaðilar hafa kost á að koma að gerð strandsvæðisskipulags en það getur meðal annars falist í þátttöku á opnum kynningar- og samráðsfundum.

Þegar tillaga að strandsvæðisskipulagi liggur fyrir er hún auglýst til kynningar og almenningi, samráðshópi, ráðgefandi aðilum og öðrum hagsmunaaðilum gefið tækifæri til að koma skriflegum ábendingum á framfæri.

Samþykkt og staðfesting strandsvæðisskipulags

Svæðisráð bregst við þeim ábendingum sem komið hafa fram við kynningu á tillögu að strandsvæðisskipulagi, sem leiða eftir atvikum til breytinga á skipulaginu. Svæðisráð samþykkir síðan strandsvæðisskipulagið og sendir ráðherra skipulagsmála til staðfestingar. Strandsvæðisskipulag tekur gildi þegar það hefur verið staðfest af ráðherra og birt í Stjórnartíðindum.

Breytingar á strandsvæðisskipulagi

Telji Skipulagsstofnun eða aðliggjandi sveitarfélaga að gera þurfi breytingu á strandsvæðisskipulagi tilkynnir viðkomandi aðili ráðherra um það. Ráðherra óskar eftir því við svæðisráð, sé það starfandi, að það endurskoði strandsvæðisskipulag telji það þörf á því. Sé svæðisráð ekki starfandi tekur ráðherra afstöðu til til þess hvort gera þurfi breytingu á strandsvæðisskipulaginu og skipar nýtt svæðisráð.